तुम्हाला माहीत आहे का कसे करावे कुमारिका पूजन, ‘या’ गोष्टी असतात आवश्यक.. जाणून घ्या सविस्तर
संपूर्ण वर्षभरात चार नवरात्रांसह अनेक सण-उत्सवांमध्ये देवीचे पूजन केले जाते. चातुर्मसातील श्रावण महिना असो वा दिवाळी असो, देवीचे पूजन करण्याची प्राचीन परंपरा आपल्याकडे असल्याचे दिसून येते. देवी पूजन करताना विशेष महत्त्व असते, ते कुमारिका पूजनाला. कुमारिका पूजनाशिवाय देवीचे पूजन पूर्णत्वास जात नाही, अशी मान्यता आहे.
चैत्र आणि शारदीय नवरात्रात देवीचे विशेष कृपाशिर्वाद प्राप्त करण्यासाठी विशेष व्रताचे आयोजन केले जाते. यामध्ये कुमारिका पूजनाला अधिक महत्त्व प्राप्त होते. कुमारिकांना देवीचे प्रतीक मानले जाऊन त्यांचे पूजन, मान-पान केले जाते. कुमारिका पूजनाने देवी प्रसन्न होते आणि शुभाशिर्वाद देते, असे मानले जाते. कुमारिका पूजन कसे करावे? कुमारिका पूजनात कोणत्या गोष्टी आवश्यक असतात? जाणून घेऊया..
कुमारिका पूजन विधी- नवरात्रातील सप्तमी, अष्टमी, नवमी या दिवशी कुमारिका पूजन करावे. कन्या पूजनापूर्वी कुमारिकांनाचे उत्तमरित्या स्वागत करावे. यानंतर त्यांना विशिष्ट आसनावर बसवावे. हळद-कुंकू लावून अक्षतांचे प्रोक्षण करावे. कुमारिकांना खीर-पुरीचा प्रसाद द्यावा. कुमारिका पूजनाची ही सर्वसाधारण पद्धत असून, आपापल्या परंपरा, पद्धती, कुळाचार, कुळधर्म यांप्रमाणे कुमारिका पूजन यथाशक्ती, यथासंभव करावे, असे सांगितले जात आहे.
कुमारिका पूजनाचे महत्त्व- देवी भागवतात नवकन्यांचे महत्त्व प्रतिपादित करण्यात आले आहे. दोन ते दहा वर्षांच्या मुलींना बोलावून त्यांचे पूजन आणि मान-पान केले जाते. यांनाच कुमारिका असे म्हटले जाते. कुमारिका पूजनाने धन, दीर्घायुष्य, बल वृद्धिंगत होते. यामध्ये तीन वर्षाच्या कन्येला त्रिमुर्ती, चार वर्षाच्या कन्येला कल्याणी, पाच वर्षांच्या कन्येला रोहिणी, सहा वर्षाच्या कन्येला कालिका, आठ वर्षांच्या कन्येला शांभवी आणि नऊ वर्षाच्या कन्येला दुर्गा, दहा वर्षांच्या कन्येला सुभद्रा म्हटले जाते.
या नवकन्या कुमारिकांच्या पूजनाने अनेकविध लाभ मिळतात. मात्र, दहा वर्षांवरील कुमारिकांचा समावेश कन्या पूजनात करू नये. असे केल्याने आदिशक्तीचे शुभाशिर्वाद लाभत नाही, अशी मान्यता असल्याचे सांगितले जाते.
कुमारिकांना काय दयावे दान- कुमारिकांना दानात रुमाल, लाल वस्त्र, फळ, खेळणी यांसारख्या वस्तू भेट म्हणून द्याव्यात. यानंतर कुमारिकांचे आशीर्वाद घ्यावेत, असे सांगितले जाते. असे केल्याने देवीची कृपा आणि शुभाशिर्वाद प्राप्त होतात, असे सांगितले जाते. मात्र, कुमारिका पूजनावेळी एखाद्या बालकालाही बोलवावे असे सांगितले जाते. याशिवाय कुमारिका पूजन पूर्ण होत नाही, असे म्हटले जाते.
कुमारिका पूजनाची कथा- श्रीधर पंडीत नावाचा देवीचा मोठा भक्त होता. एकदा नवरात्रात त्याने कुमारिकांना आमंत्रित केले. तेव्हाच भक्ताची परीक्षा घेण्यासाठी वैष्णो देवी या कन्यांमध्ये येऊन बसली. सर्व कुमारिका काही वेळाने आपापल्या घरी निघून गेल्या. मात्र, देवी तेथेच बसून राहिली. देवीने श्रीधर पंडिताला सांगितले की, भंडाऱ्याचे आयोजन करून गावाला बोलवावे. या भंडाऱ्यात भैरोनाथ आला आणि देवीने अंत करून त्याचा उद्धार केला, अशी एक कथा पुराणात असल्याचे सांगितले जाते.
