गणपती विसर्जन अनंत चतुर्दशीला का केले जाते, जाणून घ्या

अनंत चतुर्दशी नावाप्रमाणेच हे चतुर्दशी तिथीला साजरे केले जाते. भद्रमासाच्या शुक्ल पक्षाची चतुर्दशी अनंत चतुर्दशी म्हणून साजरी केली जाते. यावेळी १९ सप्टेंबर रोजी अनंत चतुर्दशी आहे. अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी गणपतीचे विसर्जन केले जाते. हिंदू धर्माच्या मान्यतेनुसार, या दिवशी भगवान श्रीहरीच्या अनंत स्वरूपाची पूजा केली जाते आणि त्यानंतर लोक त्यांच्या हातात अनंत बांधतात. चला आपण या सणाबद्दल तपशीलवार माहिती घेऊया आणि या दिवशी गणपती विसर्जन का केले जाते हे देखील जाणून घेऊया.

या दिवशी व्रत का ठेवले जाते- पौराणिक मान्यतेनुसार, या दिवशी भगवान विष्णूच्या अनंत स्वरूपाची पूजा केली जाते आणि उपवास केला जातो. त्यानंतर अनंत सूत्र किंवा अनंता हातात बांधले जाते. स्त्रिया डाव्या हाताला आणि पुरुष उजव्या हातात अनंत घालतात. हे अनंत सूत्र दीर्घ आयुष्य आणि शाश्वत जीवनाचे प्रतीक मानले जाते.
या भागात सकाळी सकाळी खाज सुटते, हे आहे फायद्याचे सूचक
अनंत चतुर्दशीचे महत्व- जे सनातन धर्मावर विश्वास ठेवतात ते अनंत चतुर्दशीचा सण पूर्ण भक्ती आणि श्रद्धेने साजरा करतात. मानले जाते की तो अनंत चतुर्दशीचा दिवस होता जेव्हा भगवान विष्णूंनी विश्वाच्या निर्मितीसाठी १४ लोकांची निर्मिती केली. हे १४ लोकं तल, अतल, वितल, सुतल, सलातल, रसातल, पाताल, पृथ्वी, भव:, स्व:, जन, तप, सत्य, मह आहेत. म्हणून भगवान विष्णूने या सर्व जगाचे रक्षण करण्यासाठी अनंत रूप धारण केले.

यामुळे देव अनंत स्वरूपात दिसू लागला. विधिवत हे व्रत केल्याने व्यक्तीचे सर्व दुःख दूर होतात. या दिवशी उपवास करणाऱ्या व्यक्तीने विष्णू सहस्त्रनाम मंत्राचा जप करावा. हे करणाऱ्या प्रत्येक व्यक्तीच्या इच्छा पूर्ण होतात. पौराणिक श्रद्धेनुसार हे व्रत पहिल्यांदा महाभारत काळात सुरू झाले होते.

त्यामुळे अनंत चतुर्दशीला गणपतीचे विसर्जन केले जाते- गणेश चतुर्थीच्या दिवशी स्थापन केलेल्या गणपतीचे विसर्जन अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी केले जाते. यामागची पौराणिक कथा अशी आहे की, ज्या दिवशी वेद व्यासजींनी महाभारत लिहिण्यासाठी गणेशजींना महाभारताची कथा कथन करण्यास सुरुवात केली, ती भाद्र शुक्ल चतुर्थी तिथी होती. कथा सांगताना वेदव्यासजींनी डोळे मिटले आणि सलग १० दिवस ते गणेशजींना कथा सांगत राहिले आणि गणेशजी लिहित राहिले.

१० व्या दिवशी जेव्हा वेदव्यासजींनी डोळे उघडले, तेव्हा त्यांनी पाहिले की गणेशजींच्या शरीराचे तापमान एका ठिकाणी बसून सतत लिहित असताना लक्षणीय वाढले आहे. अशा परिस्थितीत गणपतीला शीतलता देण्यासाठी वेद व्यासजींनी थंड पाण्यात डुबकी घेतली. जिथे गणपती वेदव्यासजींच्या सांगण्यावरून महाभारत लिहित होते, तिथे जवळच अलकनंदा आणि सरस्वती नद्यांचा संगम होता. ज्या दिवशी वेद व्यासजींनी सरस्वती आणि अलकनंदाच्या संगमात स्नान केले, तो दिवस अनंत चतुर्दशीचा होता.

हेच कारण आहे की चतुर्थीला स्थापना झाल्यानंतर अनंत चतुर्दशीला गणपतीचे विसर्जन केले जाते. तर तांत्रिक विषयांवर आधारित ग्रंथ, मंत्रमहर्णव आणि मंत्र महोदधी मध्ये सांगितले आहे की गणेशजींची इच्छेनुसार स्थापना करावी आणि १० दिवस साधना केल्यानंतर त्यांचे विसर्जन करायचे असते.